ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: 3 ਨਵੰਬਰ, 2023: ()::  ਸੂਚਨਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ (ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ.) ਐਕਟ 2005 ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂਆਂ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 3 ਨਵੰਬਰ, 2023 ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਮਾਗਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ, ਵਧੀਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ (ਐਫ ਐਂਡ ਏ) (ਸੇਵਾਮੁਕਤ) ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ). ਕਰਨਲ ਆਰ.ਐਮ.ਜੋਸ਼ੀ, ਰਜਿਸਟਰਾਰ, ਪੀ.ਈ.ਸੀ. ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰੋ. ਸਿਬੀ ਜੌਹਨ, ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਪੀ.ਈ.ਸੀ. ਦੁਆਰਾ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਰਸਮੀ ਸਵਾਗਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ੍ਰੀ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸਟਾਫ਼ ਅਤੇ ਫੈਕਲਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ. ਐਕਟ 2005 ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂਆਂ ਬਾਰੇ ਲੈਕਚਰ ਦਿੱਤਾ।

ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਕਰਨਲ ਆਰ.ਐਮ.ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਹਾਜ਼ਰ ਸਮੂਹ ਫੈਕਲਟੀ ਅਤੇ ਹਾਜ਼ਰੀਨ ਨਾਲ ਸ੍ਰੀ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਰਸਮੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਈ। ਉਸਨੇ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ ਐਕਟ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ, ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਸੂਚਨਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, ਅਧਿਕਾਰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਾਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਐਕਟ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਉਪਬੰਧਾਂ ਦੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰੋ: ਸਿਬੀ ਜੌਨ, ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਪੀ.ਈ.ਸੀ. ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, ''ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਸੇਵਕ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਹੋ ਸਕੇ ਜਨਤਾ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ. ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੱਡੇ ਜਨਤਕ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ, ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਰੱਖਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਰੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਡੋਮੇਨ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।''

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ੍ਰੀ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੂਚਨਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਐਕਟ 2005 'ਤੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੋਕ ਹਿੱਤ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨਾਲ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ. ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਪਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟਾਂ ਦੀ ਬਾਰੀਕੀ ਨਾਲ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, 'ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਨਾਗਰਿਕ ਆਰਟੀਆਈ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਐਕਟ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।'
ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕ, ਸੂਚਨਾ, ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਪੀਆਈਓ ਅਤੇ ਏਪੀਆਈਓ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਪਬਲਿਕ ਅਥਾਰਟੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕਈ ਰੂਪਾਂ, ਬਿਨੈਕਾਰ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਸਮਾਂ ਮਿਆਦ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਸ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲੈਣ ਲਈ ਅਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਮਾਮੂਲੀ ਫੀਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ ਹਾਜ਼ਰੀਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਅਪੀਲ ਅਥਾਰਟੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ। ਅਤੇ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ, ਜੇਕਰ ਉਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਐਕਟ ਦੀ ਛੋਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਧਾਰਾ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਆਰਟੀਆਈ ਐਕਟ 2005 ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੀਕਰੇਟਸ ਐਕਟ, 1923 ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਸਮਾਨ ਐਕਟਾਂ ਨੂੰ ਓਵਰਰਾਈਡ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ ਪ੍ਰਸ਼ਨ/ਉੱਤਰ ਦੌਰ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਫੈਕਲਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਐਕਟ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਾਰਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ੰਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ। ਸਰੋਤਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਸਥਿਤੀ ਸੰਬੰਧੀ ਅਤੇ ਕਾਲਪਨਿਕ ਸਵਾਲ ਵੀ ਪੁੱਛੇ ਗਏ। ਸ: ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬੜੇ ਹੀ ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਹਰ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।

ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਕਰਨਲ ਆਰ.ਐਮ. ਜੋਸ਼ੀ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਐਕਟ, 2005 ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੈਸ਼ਨ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ।